Nhà vườn Huế vừa có nét tinh hoa quý tộc, lại vừa có màu sắc dân gian truyền thống, trong đó An Hiên là nhà vườn được đánh giá là tiêu biểu nhất trong số 7 nhà vườn còn lại đến nay.
Nhà vườn An Hiên tọa lạc tại địa chỉ 58 đường Nguyễn Phúc Nguyên, cách chùa Thiên Mụ vài trăm mét, ở vùng đất Kim Long lịch sử, bên bờ Bắc sông Hương.
Khuôn viên nhà vườn An Hiên hiện nay gần như hình vuông, với diện tích 4.608 m2. Mặt bằng khu đất đã được quy hoạch và xây dựng theo những nguyên tắc kiến trúc truyền thống của phương Đông của Việt Nam và của xứ Huế. Lối đi từ cổng vào nhà dài đến 34m, được viền bằng 2 dãy cây bạch mai ở hai bên đan ngọn vào nhau, tạo ra một chiều sâu hun hút, một ấn tượng thâm nghiêm và thanh tĩnh.
Với một bố cục chỉn chu, các công trình kiến trúc tuy không nhiều nhưng đều được sắp xếp một cách có quy chuẩn. Ở giữa khu vườn là ngôi nhà rường 3 gian 2 chái, với thiết kế, kết cấu, chạm trổ và trang trí nội thất hết sức mẫu mực. Chức năng chủ yếu của ngôi nhà cổ này là dùng để thờ phụng và tiếp khách, ở gian chính giữa được thiết trí các bàn thờ theo nguyên tắc “tiền Phật hậu linh”.
Trong ngôi nhà rường, các đời chủ nhân đã trang hoàng những bàn ghế cổ, tủ chè xưa và treo nhiều hoành phi câu đối mang những nội dung văn học nghệ thuật và đạo lý sâu sắc. Toàn bộ gian chính của ngôi nhà được kết hợp bằng gỗ lim, gỗ mít chắc chắn, liên kết mộng hoàn toàn (không dùng đinh vít). Trải qua hơn 106 năm, những chất gỗ và cấu trúc đều không bị mối mọt và hư hỏng, từ các vật dụng trong nhà tới các chi tiết trạm khắc tinh xảo trên gỗ.
Trước sân nhà là một bể cạn rất lớn và tấm bình phong xây bằng gạch khá rộng, vừa biểu thị cho những yếu tố của thuật phong thủy trong kiến trúc, vừa làm gia tăng các giá trị thẩm mỹ của tổng thể công trình. An Hiên là tư gia và cũng là nơi lui tới của nhiều nhân sỹ trí thức, tao nhân mặc khách. Mặc nhiên, An Hiên chứa đựng cả những giá trị văn hóa tinh thần, cốt cách sống của những con người đáng kính trọng.
Khắp trong vườn, các thế hệ chủ nhân đã cho trồng hàng chục loại cây lưu niệm cao cấp, cây ăn quả lấy giống từ cả 3 miền Bắc, Trung, Nam và hàng trăm loài hoa quý, thay nhau đơm hoa kết trái cả 4 mùa. Hầu hết các loại cây trong vườn là quà biếu tặng từ các giai nhân từ Bắc tới Nam với bà Đào Thị Xuân Yến lúc sinh thời. Vào trong vườn, bạn có thể hái quả và ăn ngay tại vườn nhưng không được phép mang về.
Đến ngôi nhà số 58 đường Nguyễn Phúc Nguyên này, nếu may mắn bạn sẽ được cô hầu gái theo mẹ đã từng phục vụ bà Đào Thị Xuân Yến từ thuở nhỏ kể chuyện về bà, về khuôn phép lễ nghi trong nhà và các lễ nghi giao tiếp thời đó của bà đối với các vị khách tới nhà… Rồi bạn sẽ phải ngạc nhiên về những câu từ văn thơ của người xứ Huế thân thương và gần gũi chừng nào.
